Ruszaj z Opola do czeskiego Bruntala! Co zobaczyć w mieście między wodą a górami?

[PL, Níže v češtině] Jak zaplanować sobie czas w czeskim mieście Bruntalu położonym między wodą a górami? Co zobaczyć w pokrzyżackim zamku? Którędy wspiąć się na najmłodszy, wygasły, czeski wulkan? I na czym właściwie polega idea miast partnerskich? O tym wszystkim opowiem Ci dziś w najnowszym przewodniku.

W te wakacje wyruszyliśmy na nasz pierwszy transgraniczny wyjazd, żeby odwiedzić dwa partnerskie miasta - polskie Opole i czeski Bruntal. Przewodnik po Opolu od kilku dni gości już na naszym blogu, a dziś wspominamy wizytę w Bruntalu i opowiadamy o jego turystycznych atrakcjach.

W naszych podróżach najbardziej lubię to, że zawsze mnie zaskakują. To unikatowa mieszanka miejsc, historii i ludzi spotkanych w drodze. Wizyta w Bruntalu to potwierdziła. Dzięki naszej przewodniczce Hanie poznaliśmy bruntalskiego rzeźbiarza, który stworzył stacje drogi krzyżowej stojące przy turystycznej alei prowadzącej na szczyt wygasłego wulkanu. A do zamkniętego zwykle kościoła wpuścił nas ksiądz, który należy do Zakonu Krzyżackiego, w Czechach noszącego nazwę Zakonu Rycerzy Niemieckich.

Czytaj dalej i dowiedz się, jak spędzić czas w Bruntalu, gdy też zaplanujesz sobie taki polsko-czeski wypad. Zobacz też:

Chcete tento text číst v češtině? Klikněte zde. Překlad pro vás zvětšíme.

[CZ] Vyrazte do českého Bruntálu! Co stojí za to vidět ve městě mezi horami a vodou? Jak naplánovat čas v českém Bruntálu ležícím mezi horami a vodou? Na co se podívat v zámku, který byl sídlem Řádu německých rytířů? Kudy vyšplhat na nejmladší vyhaslou sopku v České republice? Z čeho vlastně vychází myšlenka partnerských měst? O tom si řekneme v dnešním průvodci.

Letos o prázdninách, jsme vyrazili na náš první přeshraniční zájezd, kterého cílem byla návštěva dvou partnerských měst – polského Opolí a českého Bruntálu. Průvodce Opolím je už několik dnů dostupný na našem blogu, a dnes si řekneme o návštěvě Bruntálu a vzpomeneme na jeho turistické atrakce.

Naše cestování mě baví tím, že mě vždy něco překvapí. Je to unikátní směs míst, dějin a lidí, na které jsme narazili po cestě. Návštěva Bruntálu to jen potvrzuje. Díky naše průvodkyně Haně jsme se seznámili s bruntálským řezbářem, který vytvořil sochy křížové cesty, postavené podél stromy lemované turistické stezky, která vede na vrchol vyhaslé sopky. A budovu obvyklé uzavřeného kostela nám otevřel kněz, který je členem Řádu německých rytířů (v Polsku se německým rytířům říkalo Řád křižáků).

Pokud jste si také naplánovali takový česko-polský zájezd, čtěte dál a dozvíte se, jak strávit čas v Bruntále.

Czeski Bruntal partnerem polskiego Opola

Do spędzenia transgranicznego weekendu w Opolu i Bruntalu zaprosiło nas Miasto Opole. Dlaczego wybór padł akurat na czeski Bruntal? Ponieważ jest to jedno z miast partnerskich Opola, leżące na tyle blisko, że poznając stolicę województwa opolskiego bardzo łatwo jest „wyskoczyć” za granicę. Wystarczy mieć ze sobą dowód osobisty i już można odkrywać uroki miasta, które nazywa się czasem południowo-wschodnią bramą do czeskich gór Jesioników.

Miasta partnerskie to forma współpracy pomiędzy miastami w różnych krajach, która ma na celu wymianę kulturalną, gospodarczą i informacyjną. Polega ona m.in. na wzajemnym odwiedzaniu się mieszkańców miast, aby podpatrywać różne rozwiązania, które funkcjonują u sąsiadów. Popularne są także wymiany młodzieżowe pomiędzy szkołami. W 2019 roku z 940 polskich miast, około 200 nawiązało partnerstwa z innymi miastami w Europie lub na świecie.

[CZ] Český Bruntál partnerem polského Opolí. Ke strávení přeshraničního víkendu v Opolí a Bruntále nás pozvalo město Opolí. Proč byl zvolen právě český Bruntál? Protože patří mezi partnerská města a od hlavního města opolského kraje není moc daleko. Je proto snadné, při návštěvě Opolí, si jen tak „zajet” do zahraničí. Stačí, že máte u sebe občanku a můžete objevovat krásy města, kterému se občas říká jihovýchodní brána Jeseníků.

Partnerství měst je forma spolupráce mezi městy z různých států, která má za účel kulturní, ekonomickou a informační výměnu. Je mj. založená na společných návštěvách obyvatel měst, během kterých mají možnost nahlédnout do pozadí různých fungujících řešení u souseda. Velké oblibě se těší také výměna mládeže mezi školami. V roce 2019 z celkem 940 polských měst, cca 200 navázalo partnerství s jiným městem v Europě nebo ve světě.

Bruntal - miasto między wodą a górami... czy wulkanami?

Miasto Bruntal reklamuje się jako miasto położone między wodą a górami. Na południe od miasta rozciąga się olbrzymi - 17-kilometrowy zbiornik wodny Slezká Harta, a po drugiej stronie widać górskie pasmo Jesioników, z ich najwyższym szczytem Pradziad. Ja jednak postrzegam Bruntal raczej jako miasto między wodą a wulkanami. Na jeden z nich nawet mieliśmy okazję wspiąć się idąc lipową aleją. Okazało się, że to najbardziej popularny turystyczny trakt mieszkańców Bruntala. Ale po kolei.

[CZ] Bruntál – město mezi horami a vodou... nebo sopkami? Město Bruntál se představuje jako město ležící mezi horami a vodou. Jižně od města je obrovská, 17 kilometrů dlouhá, vodní nádrž Slezská Harta, a z druhé strany je vidět pohoří Jeseníků, s nejvyšší horou Pradědem. Já Bruntál vnímám spíše jako město mezi vodou a sopkami. Na jednu ze sopek jsme měli příležitost vyšplhat lipovou alejí. Jak jsme se přesvědčili, je to nejoblíbenější turistická stezka obyvatel Bruntálu. Ale začněme postupně od začátku.

Pokrzyżacki zamek w Bruntalu - łączy nas historia

Postanowiliśmy poznać historię liczącego niecałe 20 tysięcy mieszkańców Bruntala. Dlatego od samego początku zaciekawiła nas największa atrakcja miasta, czyli bruntalski zamek. Na tym zamku znalazłam zakończenie historii, którą odkrywałam w trakcie zwiedzania polskiego Szlaku Zamków Gotyckich, z których większość wybudowali Krzyżacy.

Kiedyś, na terenach dzisiejszych Mazur i Warmii, Krzyżacy stworzyli swoje odrębne państwo, z siedzibą w Malborku. Jednak po przegranych wojnach z Polską i Litwą, w 1525 roku to religijne państwo zamieniło się w świeckie Prusy Książęce, a echa krzyżackich walk ucichły. Tymczasem historia zakonu w Czechach dopiero się zaczynała. Bo tam, w Bruntalu, w XVII wieku, cesarz niemiecki, brat Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego, przekazał zakonowi zamek odebrany wcześniej protestanckiej rodzinie, ukaranej za udział w buncie.

Gdy jednak zwiedzając zamek zapytasz przewodnika o Krzyżaków, na jego twarzy może odmalować się lekkie zdziwienie. W Czechach zgromadzenie to znane jest jako Zakon Rycerzy Niemieckich. Bruntalski zamek należał do nich, z krótkimi przerwami, do 1945 roku, kiedy został przekazany na rzecz państwa. Dziś w zamku działa muzeum okręgowe, które zaprasza na zwiedzanie wszystkich turystów. W Bruntalu nadal działa też Zakon Rycerzy Niemieckich - obecnie jednak już wyłącznie jako instytucja religijna.

[CZ] Bruntálský zámek, který patřil Řádu německých rytířů – spojují nás dějiny.Rozhodli jsme se seznámit s dějinami Bruntálu, který má bezmála 20 tisíc obyvatel. Proto jsme se hned na začátku začali zajímat o největší lákadlo města, tj. zámek Bruntál. U toho zámku jsem našla závěr vyprávění, kterého začátek jsem zaslechla v průběhu návštěvy polské Stezky gotickými zámky, postavenými většinou řádem německých rytířů.

Kdysi na dnešním území Mazur a Varmie, Řád německých rytířů zřídil svůj vlastní stát, se sídlem v Malborku. Po prohraném boji v roce 1525 s Polskem a Litvou se tento náboženský stát změnil v sekulární Pruské vévodství, a křižácké války skončily. V té době dějiny řádu v Česku teprve začínaly. Protože právě v Bruntálu v 17. století německý císař a současně bratr velmistra Řádu německých rytířů, předal řádu zámek, potom co ho odebral protestanské rodině, potrestané za účast ve vzpouře.

Průvodce, kterého se během návštěvy zámku zeptáte, jestli by mohl něco říct o Křižácích, bude tímto pojmem překvapen. V České republice se totiž Křižákům říká Řád německých rytířů. Bruntálský zámek jim s malými přestávkami patřil do roku 1945, kdy byl zestátněn. Dnes v zámku sídlí sbírky okresního muzea, které k návštěvě zve všechny turisty. V Bruntále působí také Řád německých rytířů, který je v současnosti pouze náboženskou organizací.

Zwiedzanie największej turystycznej atrakcji miasta

Zwiedzanie zamku jest bardzo przyjemne, ponieważ zachowało się w nim bogate wyposażenie większości sal. Mnie oczywiście najbardziej zauroczyła biblioteka, ale wrażenie robią też: wielka sala reprezentacyjna, malowidła i obrazy na ścianach oraz wspaniałe, barokowe, białe piece kaflowe. Zamek zwiedza się z czeskim przewodnikiem, ale gdy w kasie powiesz, że jesteś z Polski, to dostaniesz przewodnik w języku polskim.

Ciekawa jest też sama bryła pałacu. Budynek został niejako wciśnięty w mury miejskie, a następnie odgrodzony od miasta półokrągłym murem następnie przekształconym we wnętrza pałacowe. Dlatego gdy dziś z góry spojrzysz na zamek, zobaczysz, że jego kształt to fragment koła, a dziedziniec wydaje się być trójkątny. To zjawisko bardzo zdziwiło Maćka, który próbował zrobić zdjęcie frontu zamku - obraz zaginał mu się sam w kadrze aparatu.

[CZ] Prohlídka největší turistické atrakce města. Prohlídka zámku je velmi příjemná, protože se ve většině místnosti dodnes dochovalo bohaté původní vybavení. Mě samozřejmě nejvíce zaujala knihovna i když působivý je také: velký reprezentační sál, nástěnné malby a obrazy, včetně nádherných barokních bílých kachlových kamen. Průvodce zámeckými prostory mluví česky, ale pokud řeknete, že jste z Polska, tak u pokladny obdržíte výtisk polské verze průvodce.

Zajímavá je také samotná budova paláce. Budova byla původně vtlačená do zdi městského opevnění, následně ohrazená od města polokruhovou zdí, ke které byly posléze dostavěny palácové místnosti. Proto při pohledu shora je zámek ve tvaru kruhové výseče a nádvoří se zdá trojúhelníkové. Tento jev velmi překvapil Matěje při snaze vyfotit průčelí zámku, kdy snímaný objekt se ohnul v okénku foťáku.

Lipową aleją na szczyt wygasłego wulkanu

W naszej wycieczce po Bruntalu towarzyszyła nam Hana Garnzarzová, która kiedyś była dyrektorką na bruntalskim zamku. Korzystając z jej obecności, dopytywałam o różne ciekawostki z historii zamku. Dzięki Hanie, choć zupełnie przypadkowo, spotkaliśmy i poznaliśmy na zamku bruntalskiego rzeźbiarza. František Nedomlel jest autorem rzeźb stacji drogi krzyżowej, rozstawionej wzdłuż alei wiodącej z miasta na szczyt wulkanicznej góry Uhlířský vrch. Bardzo spodobały mi się jego pełne ekspresji prace.

Na szczycie wygasłego w czwartorzędzie wulkanu Uhlířský Vrch stoi kościół Panny Marii Pomocnej. Aby do niego dojść, trzeba się wspiąć ponad 670 metrów nad miasto lipową aleją. Prawdopodobnie jest to ulubiony trakt spacerowy mieszkańców Bruntala.

Widoki z góry wynagradzają wysiłek, bo widać stąd góry, a przy dobrej pogodzie - samego Pradziada. Wystarczy tylko przejść za kościół. Stamtąd widać dokładnie, że stoi on na wygasłym wulkanie, skąd do dziś, w miejscu dawnego kamieniołomu, widać tuf wulkaniczny, wykorzystywany kiedyś do produkcji bloczków budowlanych.

[CZ] Lípová alej na vrchol vyhaslé sopky. Během naší poslední prohlídky Bruntálu nás doprovázela Hana Garncarzová, bývalá ředitelka bruntálského zámku. Její přítomnost jsem maximálně využila a pořad jsem se ji vyptávala na různé zajímavosti ohledně dějin zámku. Díky Haně, i když zcela náhodně, jsme na zámku narazili a zároveň jsme se seznámili s bruntálským řezbářem. František Nedomlel je autorem soch křížové cesty, stojících podél lipové aleje z města na vrchol vyhaslé sopky Uhlířský vrch. Velmi se nám líbil styl jeho expresní umělecké interpretace.

Na vrcholku vyhaslé sopky Uhlířský Vrch z období čtvrtohor je kostel Panny Marie Pomocné. Abyste se k němu dostali, musíte lipovou alejí vyšplhat přes 670 metrů nad město. Pravděpodobně je to oblíbený cíl procházek obyvatel města Bruntálu.

Pohled na krajinu z vrchu je odměnou za vynaložené úsilí, protože jsou odtud viditelné hory, a za příznivého počasí – samotný Praděd. Stačí pouze stoupnout za kostel. Odtud je patrné, že byl postaven na vyhaslé sopce, kde díky před lety fungujícímu lomu, je dodnes vidět sopečný tuf, ze kterého byly vyráběné tvárnice.

W środku zamkniętego kościoła Marii Panny Pomocnej

Kościół stanął tu w miejscu drewnianej kaplicy pielgrzymkowej postawionej jako symbol zwycięstwa kościoła katolickiego nad protestantami. Zbudowano go w połowie XVIII wieku i w zasadzie do dziś jego wygląd nie zmienił się. Świątynia otwierana jest zwykle dwa razy do roku, lecz my ponownie mieliśmy szczęście, bo dzięki Hanie przyjechał do nas ksiądz Karel Peschke, który wpuścił nas do środka.

Ksiądz Karel należy do Zakonu Rycerzy Niemieckich, który opiekuje się tym kościołem oraz kościołem Wniebowzięcia Panny Marii w centrum Bruntala. Wnętrze kościoła Marii Panny Pomocnej, choć ascetyczne, jest zadziwiająco przestronne. Siłami braci zakonnych udało się uratować tę świątynię od zniszczenia i dziś może nadal służyć wiernym, przy okazji szczególnych świąt.

W Bruntalu stoją jeszcze inne kościoły. Ich liczba była dla nas pewnym zaskoczeniem biorąc pod uwagę fakt, że statystycznie tylko ok. 10% Czechów deklaruje przynależność do kościoła katolickiego (dane z 2011 r.). Przeważająca większość, bo ok. 80%, nie zadeklarowała w spisie powszechnym żadnego wyznania lub zaznaczyła, że jest niewierząca. Rozumiem jednak, że są to kościoły, które powstawały tu na przestrzeni setek lat. Zwłaszcza, że Bruntal to jedno z najstarszych w Czechach miast założonych na prawie magdeburskim już w 1213 roku.

[CZ] Uvnitř uzavřeného kostela Panny Marie Pomocné. Kostel byl postaven v místě původní dřevěné poutní kaple postavené na památku vítězství katolické církve nad protestanty. Vznikl v polovině 18. století a vlastně dodnes se jeho vzhled nezměnil. Dveře této svatyně se obvykle otevírají dvakrát do roka, jenže díky Haně jsme zase měli štěstí a speciálně pro nás přijel administrátor Karel Peschke a tyto dveře otevřel.

Pan Karel je členem Řádu německých rytířů, který hlídá tento kostel a kostel Nanebevzetí Panny Marie v centru Bruntálu. Vnitřek kostela Panny Marie Pomocné, navzdory svému asketismu je překvapivě prostorný. Úsilím bratrů řádu rytířů se tuto svatyní povedlo zachránit před úplným zchátráním a dnes může nadále sloužit věřícím během významných svátků.

V Bruntále jsou i jiné kostely. Jejích počet byl pro nás překvapením, kvůli skutečnosti, že statisticky se pouze 10 % Čechů hlásí ke katolické církvi (údaje z roku 2011). Převážná většina, tj cca 80 % se podle posledního sčítání lidu nehlásí k žádné církví nebo je nevěřící. Rozumím, že jsou to kostely, které zde vznikaly v průběhu stovek let. Zejména kvůli skutečnosti, že Bruntál je jedním z nejstarších měst České republiky osazených na magdeburském právu už v roce 1213.

Bruntalski rynek, który pamięta średniowiecze

Historię średniowiecza, gdy mieszkańcy utrzymywali się z górnictwa (stąd górnik w herbie miasta), pamięta jeszcze bruntalski rynek. Choć jego zabudowa jest późniejsza, to otaczające Plac Pokoju kamienice mają jeszcze średniowieczne piwnice. Tam jednak nie wchodziliśmy :)

Zwróciliśmy za to uwagę na słup morowy z rzeźbą św. Trójcy stojący na tle ratusza oraz obiekt wodny w centrum rynku. Szkoda że był nieczynny, bo podobno ta 3-tonowa, granitowa kula o średnicy 90 cm swobodnie obraca się w strumieniu wody.

Zwiedzanie zamku, wejście na szczyt wygasłego wulkanu i spacer po mieście spokojnie zajęły nam prawie cały dzień. Na obiad zjedliśmy smażony ser w towarzystwie pogańskiego boga Radegasta, a na kawę i lody poszliśmy do pobliskiej kawiarni. Jeśli Ty będziesz mieć więcej czasu, to na pewno zainteresują Cię atrakcje położone w pobliżu miasta - przewodniki i mapy do nich otrzymasz w informacji turystycznej mieszczącej się przy rynku.

[CZ] Bruntálské náměstí, které pamatuje středověk. Středověk, kdy se obyvatelé živili těžbou (proto je havíř v erbu města), si dobře vybavuje bruntálské náměstí. I když průčelí dnešních činžovních domů lemujících náměstí Míru vznikla později, jejích sklepy vznikly v období středověku. Tam jsme se nedostali :)

Zaujal nás morový sloup se sousoším Nejsvětější Trojice, v pozadí kterého je radnice a vodní dílo ve středu náměstí. Je škoda, že byl uzavřen, protože tato 3tunová žulová koule o průměru 90 cm se prý snadno obrací na vodních paprscích.

Na prohlídce zámku, výstupu na vrchol vyhaslé sopky a procházce městem jsme v klidu strávili bezmála celý den. Ve společnosti pohanského boha Radegasta jsme na oběd snědli smažený sýr, a na kávu a zmrzlinu jsme se vydali do vedlejší kavárny. Pokud má někdo více času, určitě se bude zajímat atrakcemi kolem města – mapy a průvodce týkající se těchto míst jsou k dostání u místního turistického informačního centra, které se nachází v samotném centru Bruntálu, na náměstí.

[CZ] Bruntál a Opolí – duet na povedený víkend. Doufám, že se vám líbilo naše zpravodajství z českého Bruntálu. Prohlédněte si na našem instagramovém profilu video, ohledně návštěvy města. A plán druhého víkendového dne najdete v průvodci městem Opolí:

Bruntal i Opole - duet na udany weekend

Mam nadzieję, że spodobała Ci się nasza relacja z czeskiego Bruntala. Zobacz na filmie na naszym profilu na Instagramie, jak zwiedzaliśmy miasto:

BRUNTAL

filmowa relacja na żywo na Instagram Stories

OPOLE

A po plany na drugi dzień weekendu sięgnij do naszego przewodnika po Opolu:

[PL/CZ] Ruszaj do Opola! Odkryj nowe atrakcje i sprawdź, co ostatnio zmieniło się w mieście.

Zobacz też album ze zdjęciami i filmy z odkrywania Bruntala i Opola:

Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice.

Projekt spolufinancován z prostředků Evropského fondu pro regionální rozvoj a z prostředků státního rozpočtu. Překračujeme hranice.