Szlak Zabytków Techniki - atrakcje nie tylko dla facetów!

Zawsze chciałeś zostać górnikiem, hutnikiem, strażakiem lub operatorem maszyny parowej? Nie udało Ci się spełnić tych dziecięcych marzeń? Teraz masz niepowtarzalną okazję, aby to nadrobić. Zabierz dziś swoje dzieci i pokaż im, jak pracowało się kiedyś w kopalniach, jak drukowano stare gazety czy jak powstawało szkło. Albo przyjedź z żoną, mężem, znajomymi i cofnijcie się razem do czasów Waszego dzieciństwa.

Park 12 C w Zabrzu na Szlaku Zabytków Techniki województwa śląskiego

Weź udział w odkrywaniu obiektów ze Szlaku Zabytków Techniki województwa śląskiego. To najciekawszy w Polsce industrialny szlak, łączący obiekty związane z kulturą dziedzictwa przemysłowego regionu. Znajdziesz na nim kopalnie, sztolnie, hutę, elektrownie, obiekty związane z kolejnictwem, łącznością i produkcją wody, a także dawny młyn, browary i osiedla robotnicze. Z okazji Dnia Dziecka podpowiadamy, które atrakcje sprawdzą się na rodzinne wycieczki.

Dla kogo jest Szlak Zabytków Techniki?

Praktycznie za każdym razem, gdy opowiadamy o zabytkach techniki i województwie śląskim spotykamy się z podobną reakcją:

"Aha... techniki... zabytki... fajne mówisz? to powiem mężowi, żeby sobie pojechał"

Też myślisz, że to szlak tylko dla facetów? Jest wręcz przeciwnie. Ten szlak jest tak pomyślany, że dzieciaki będą się tu świetnie bawić. Znamy też niejedną fajną babkę, którą zainteresowały przemysłowe legendy, historie i ciekawostki.

Szlak Zabytków Techniki województwa śląskiego to dziś 42 obiekty. I ta liczba cały czas rośnie. My sami nie daliśmy rady odwiedzić jeszcze wszystkich, ale co jakiś czas wracamy do województwa śląskiego po kolejną porcję atrakcji.

Przygotowaliśmy dla Ciebie zestawienie obiektów, które znamy, które z czystym sumieniem możemy polecić rodzinom z dziećmi, i które pokazują, że faceci nie muszą mieć wyłączności na industrialne zabytki. Obalamy dziś mit, że industrialny szlak jest tylko dla facetów.

Kiedy warto zwiedzać obiekty techniki?

Świetną okazją do rozpoczęcia przygody z zabytkami techniki jest INDUSTRIADA - coroczne Święto Szlaku Zabytków Techniki. W drugą sobotę czerwca - 10.06.2017 r. - całe województwo śląskie przybiera pomarańczowe barwy i prawie 100 tysięcy uczestników bawi się na ponad 500 darmowych imprezach z obiektami przemysłowymi w tle. To jedyny taki festiwal w naszej części Europy! Byliśmy na nim już dwa razy i jesteśmy przekonani, że każdy polski turysta powinien wpisać sobie ten Festiwal na listę turystycznych rzeczy-do-zwiedzenia:

Zobacz zapowiedź Industriady 2017 i relacje z poprzednich lat

INDUSTRIADA 2015 - relacja filmowa ze święta Szlaku Zabytków Techniki
Relacja filmowa ze Święta Szlaku Zabytków Techniki - INDUSTRIADA 2015 (woj. śląskie). Ponad 80.000 uczestników INDUSTRIADY udowadnia, że łączą nas przemysłowe historie. Dziękujemy! Do zobaczenia na Szlaku Zabytków Techniki przez cały rok.

A co jeśli nie możesz przyjechać 10 czerwca? Szlak Zabytków Techniki czynny jest przez cały rok. Skorzystaj z naszych pomysłów na rodzinne odkrywanie szlaku i przyjedź w śląskie w dowolnym terminie.

Wybierz się do kilku atrakcji ze Szlaku, a potem, sukcesywnie odkrywaj kolejne z nich. Pomoże Ci w tym nasz blog (zobacz: Ranking 35+ atrakcji woj. śląskiego), baza 130+ darmowych e-przewodników po woj. śląskim, i strona internetowa Szlaku Zabytków Techniki oraz strona turystyczna województwa Śląskie.travel Śląskiej Organizacji Turystycznej - to dzięki niej powstał ten przewodnik.

Jakie obiekty ze szlaku sprawdzą się dla rodzin z dziećmi?

Oto nasze typy. Kolejność alfabetyczna według miast.

1. Lubisz książki? Zobacz Muzeum Drukarstwa w Cieszynie

Jest w Cieszynie takie miejsce, gdzie nie znajdzie się nieboszczyków pod ścianą. Co w wolnym tłumaczeniu oznacza, że cały zgromadzony sprzęt drukarski jest w pełni sprawny! To stara drukarnia typograficzna - pamiątka po największej w Monarchii Austro-Węgierskiej drukarni. My najbardziej lubimy, gdy po drukarni oprowadza nas Pan Karol Franek, długoletni pracownik Cieszyńskiej Drukarni Wydawniczej, miłośnik i pasjonat, który zebrał większość eksponatów, i który doprowadził do powstania muzeum. Pan Karol sam potrafi obsługiwać maszyny i puszcza je w ruch ku uciesze turystów. Swoimi opowieściami zabiera nas w podróż po historii drukarstwa.

W wyobraźni i na żywo obserwujemy tu urządzenia oraz śledzimy kolejne etapy druku - od ręcznego układania tekstu z zastosowaniem pojedynczej litery, przez składanie i odlewanie na skomplikowanej maszynie, odbijanie na papierze, aż po łączenie w jedną książkę za pomocą urządzeń introligatorskich. Przejmujący jest zapach drukarni - czuć w nim metalowe czcionki i matryce, tusz i smar z maszyn odlewniczych.

Wizyta w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie to fascynująca wycieczka dla całej rodziny. Już kilka razy widziałam u dzieciaków oczy jak pięciozłotówki i rozdziawione buzie na widok działających, głośnych, stukoczących maszyn. Ciekawe, czy Twoje dzieciaki zareagują tak samo?

Zobacz jak zwiedzamy Muzeum Drukarstwa z telewizyjną kamerą:

2. Chciałeś być górnikiem? Zobacz Muzeum Górnictwa Rud Żelaza w Częstochowie

Częstochowa kojarzy Ci się wyłącznie z Jasną Górą i pielgrzymkami? Nic dziwnego. Mało kto wie, że okolice Częstochowy są zasobne w rudy żelaza. Wydobywano je tu już w średniowieczu - najpierw metodą odkrywkową, a potem drążąc szyby i chodniki. Z czasem powstawały huty. Po wojnie zbudowano aż 25 nowych zakładów wydobywczych. Nie działały jednak długo, bo już w latach '70 ubiegłego wieku zlikwidowano wydobycie w tym regionie, a ostatnią kopalnię zamknięto na rok przed moimi narodzinami - w 1982 roku.

Dzisiaj w podziemnych korytarzach, tuż przy klasztorze na Jasnej Górze, na terenie częstochowskiego Parku im. Staszica, turyści znajdą Muzeum Górnictwa Rud Żelaza. W podziemnej części zwiedza się rekonstrukcje chodnika górniczego z drewnianą i stalową obudową, komory pomp oraz przodka z maszynami górniczymi. Do części podziemnej schodzi się zaledwie po kilku stopniach. Dla animuszu wkładamy kask i wędrujemy po kolejnych wystawach, prowadzeni głosem przewodnika z nagrania. Po wyjściu zobacz jeszcze pawilon z 1908 roku w części naziemnej. Trafiliśmy tam na ciekawą wystawę prac młodych artystów. Ciekawe, co Ty tam znajdziesz.

3. Interesuje Cię fizyka? Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych

Eletrownię w Łaziskach Górnych i Muzeum Energetyki zwiedzaliśmy dwa lata temu w czasie INDUSTRIADY. To wtedy dowiedziałam się, że to, co leci z tych wielkich kominów elektrowni to para wodna, a nie zanieczyszczenia, i że aby przetrwać spotkanie z prądem najlepiej mieć na sobie kombinezon, który ma w sobie tzw. "Klatkę Faradaya". To taki strój zrobiony ze specjalnego materiału, w którym zastosowano srebrne nici, i który ochrania osobę go noszącą od skutków działania pola elektromagnetycznego. Widowisko porażenia prądem takiego kombinezonu wygląda spektakularnie i można je zobaczyć właśnie w czasie pokazu w Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych.

W budynku dawnej rozdzielni z lat '30 poprzedniego wieku zorganizowano w 2003 roku jedyne w tej branży w Polsce Muzeum Energetyki. Pasjonaci prądu obejrzą tu kilka tysięcy eksponatów. Czeka na nich kolekcja liczników energetycznych i zbiór żarówek, a oprócz tego maszyny, agregaty, urządzenia pomiarowe i oświetleniowe. Warto tu przyjechać choćby dla przywiezionej z Rodezji żarówki Edisona, którą pewien Polak kupił na targu staroci. Po tym, jak trafiła do muzeum, raz do roku, w święto Trzech Króli, w czasie tzw. Święta Światła jest zapalana ku uciesze jej fanów.

Przy okazji INDUSTRIADY można dodatkowo przejść się po jednej z najnowocześniejszych w kraju elektrowni. To już wycieczka z przewodnikiem, z zachowaniem wszystkich rygorystycznych procedur - kask, kamizelka i absolutny obowiązek słuchania opiekuna. My, oprócz robiącego niesamowite wrażenie wodospadu wody u podstawy gigantycznego komina, widzieliśmy też akcję opróżniania wagonu z węgla. Zabawne? No to jak Twoim zdaniem węgiel opuszcza ten olbrzymi wagon?

4. Dla miłośników kolei: Zabytkowa Stacja Kolejki Wąskotorowej w Rudach

Niedawno mieliśmy okazję przejechać się żuławską wąskotorówką, ale w zeszłym roku, gdy kręciliśmy program "Lato w Regionach" z telewizją TVP3 Katowice, w jednym z odcinków jechaliśmy właśnie wąskotorówką startującą w Rudach. Linia powstawała w latach 1897-1903, a kiedy pierwszy pociąg ruszył w podróż, to 51 km trasę przejechał w dwie godziny. Kolejka łączyła dwa targowe miasteczka - Gliwice i Racibórz, a po rozbudowie docierała do 10 miejscowości.

Dla mieszkańców było to bardzo praktyczne rozwiązanie. Wąskotorówką wożono nie tylko pasażerów, ale też towary. Kolejka była popularna - statystyki mówią, że w ciągu roku korzystało z niej milion osób. Dziś to już tylko 7-kilometrowy turystyczny odcinek, bo linię zlikwidowano w 1991 roku.

Taka wycieczka wąskotorowką na trasie Rudy-Paproć-Rudy to fajna wakacyjna atrakcja dla dzieciaków. Tylko warto usiąść kawałek dalej od lokomotywy. Kolejka jest dość głośna i jedzie dość wolno, ale czas w niej spędzony mija bardzo szybko. Alternatywnie można wybrać trasę Rudy-Stanica-Rudy, ale my nią nie jechaliśmy, więc nie powiemy, co jest lepsze.

Zobacz film, w którym ruszyliśmy w drogę kolejką wąskotorową w Rudach:

5. Dla odważnych: Sztolnia Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach

Sztolnia Czarnego Pstrąga to dawna sztolnia odwadniająca tarnogórskie podziemia. Woda zbierająca się w kopalniach była kiedyś prawdziwym problemem. Najpierw próbowano ją wydobywać wiadrami i specjalnymi bukłakami, w końcu zaczęto drążyć podziemne korytarze, które grawitacyjnie miały odprowadzać wodę z kopalni. Ponieważ na terenie Tarnowskich Gór wydrążono ponad 100 km podziemnych korytarzy, w których wydobywano głównie rudy ołowiu i srebra, takie sztolnie były bardzo potrzebne.

Nazwa sztolni wzięła się od pstrągów, które tu kiedyś pływały, a które w świetle lampek karbidówek wyglądały na czarne. Dziś, zamiast pstrągów, po sztolni pływają łodzie z turystami. To dość nietypowe uczucie. Najpierw schodzi się krętymi schodami szybu Ewa lub szybu Sylwester 20 metrów pod ziemię, a potem płynie się 600 metrów łodziami, przyczepionymi jedna do drugiej, w tunelu o szerokości od 1,5-2,5 metra. W czasie tej tajemniczej przeprawy, przewodnik snuje górnicze opowieści. Potem te 20 metrów trzeba jeszcze pokonać w górę, aż wyjdzie się na powierzchnię, gdzie mijamy kolejną grupę kilkudziesięciu turystów udających się pod ziemię.

Sztolnia Czarnego Pstrąga to obiekt wpisany na prestiżową listę Pomników Historii. Jego zwiedzanie warto połączyć z wizytą w Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach.

Obejrzyj odcinek, w którym płynęliśmy Sztolnią Czarnego Pstrąga i w którym zwiedzamy kolejną atrakcję z listy:

6. Dla górników: Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach

Kopalnię Srebra w Tarnowskich Górach zwiedzaliśmy już trzy razy i za każdym razem bardzo nam się podobało. Ostatnio budynek naziemny został gruntownie odnowiony i teraz jest już atrakcją na naprawdę wysokim poziomie. Starają się jak mogą, bo właśnie czekają na wpis na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na razie Zabytkowa Kopalnia pozostaje Pomnikiem Historii - to zaszczytne miejsce na liście, na którą najcenniejsze polskie zabytki wpisuje Prezydent RP.

Na terenie Tarnowskich Gór pierwsze kopalnie ołowiu i srebra zaczęły powstawać po 1490 roku. Stąd nazwa, bo "Gora" to dawna nazwa kopalni, a więc chodziło o tarnowskie kopalnie, a nie tarnowskie góry, jak myślą niektórzy.

To dzięki kopalniom osada zyskała status miasta, a w XVI wieku stanowiła największy ośrodek górniczy na Górnym Śląsku i najbardziej znaczący ośrodek górnictwa kruszcowego w Europie. W ciągu 400 lat historii górnictwa na tych terenach wykopano aż 20 tysięcy szybów, niektóre o bardzo oryginalnych nazwach. Na przykład do Zabytkowej Kopalni zjeżdża się szybem Anioł, a dochodzi do szybu Żmija.

Cała 1700-metrowa trasa jest oświetlona, świetnie przygotowana do zwiedzania, a jej 270 metrowy odcinek pokonuje się łodzią. Bardzo się zdziwiłam, gdy zobaczyłam, że w kolejce do tej łodzi ustawiają się rodzice z dziećmi i z wózkiem. Kopalnia jest przystosowana do zwiedzania z wózkami (zarówno dzieci, jak i osoby niepełnosprawne), a pod ziemię zjeżdża się windą - taką zwyczajną, jaką większość z nas dojeżdża do mieszkań w blokach.

Nie tylko zwiedza się tu podziemne tunele, ale też słucha historii o górnikach i gwarkach, a w multimedialnej części naziemnej poznaje tajemnice wydobycia srebra, działania maszyn parowych i ogląda się film promocyjny o Tarnowskich Górach.

Zobacz jak zwiedzaliśmy tę kopalnię z telewizyjną kamerą:

7. Dla małych naukowców: Park 12C i Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu

Park 12 C w Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu, a zwłaszcza jego naziemna część, to już typowa propozycja dla dzieci. Na ziemi dzieciaki znajdą swój raj - umożliwia im to interakcyjna zabawa z żywiołami ziemi, zwłaszcza z wodą, aktywna nauka, a dla najmłodszych - zabawkowa kopalnia czyli Bajtel Gruba. Dzieciaki bawią się Śrubą Archimedesa, słoneczną zapalniczką i systemem zapór wodnych i wodospadów, albo gubią się w labiryncie z kamieni, a rodzice w tym czasie mogą korzystać na przykład ze strefy grillowej albo pójść ze starszakami do sąsiedniego Parku Techniki Wojskowej.

A na tych co się nie boją, czekają atrakcje podziemne. Po podziemnych korytarzach dawnej sztolni oprowadzają przewodnicy, którzy pokazują i opowiadają, jak pracowało się w górnictwie w latach '70 zeszłego wieku. Pod ziemią zwiedza się 4 strefy tematyczne: strefę tradycji, legend i kultury, geostrefę, strefę technik i strefę działań. Do zaciekawienia turysty zaprzęgnięto tu multimedia i działające maszyny górnicze: strug ścianowy, wrębiarkę, ładowarkę zasięrzutną (?!), kombajn ścianowy i chodnikowy. Ale chyba największą atrakcją jest przejazd górniczą kolejką szynową typu Karlik. Żeby do niej wejść, musiałam się nieźle skurczyć. Ja naprawdę nie wiem, jak do takiego wagonika mieściło się kilka sztuk porządnego górniczego chłopa?

Zobacz jak odwiedzamy Park 12 C z telewizyjną kamerą:

8. Dla młynarza: Stary Młyn - Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach

Na koniec polecamy atrakcję, która działa dopiero od 2015 roku, ale już została wpisana do Szlaku Zabytków Techniki. To zabytkowy, stuletni młyn elektryczny. W muzeum przenosimy się w czasie. Słyszymy kołodzieja, który naprawia koło wozu, i bednarza, który potrzebuje pomocy przy robieniu beczek.

Muzeum jest interaktywne - dzieciaki mogą w nim dotykać, wąchać, sprawdzać, zaglądać i samodzielnie wykonać drobne prace np. ręcznie zmielić ziarno na mąkę. Muzeum jest dostosowane do zwiedzania także przez osoby niepełnosprawne.

Zobacz na filmie jak mielimy zboże i jak zostajemy przyjęci do cechu młynarzy:

Czy Szlak Zabytków Techniki to atrakcje TYLKO dla dzieci?

Nasze propozycje to zaledwie garstka atrakcji, które zobaczysz na Szlaku Zabytków Techniki, ale wybraliśmy te, które sami odwiedziliśmy, i które naszym zdaniem nadają się do zwiedzania całą rodziną, zwłaszcza z małymi dziećmi.

Pozostałe zabytki techniki można podzielić na różne kategorie.

Na przykład dla tych, którzy lubią się porządnie zmęczyć i wybrudzić, polecamy "Górniczą szychtę" w Kopalni Węgla Kamiennego Guido w Zabrzu. (to najlepsza atrakcja turystyczna w Polsce!)

Ciekawych górniczego fachu wyślemy do Muzeum Górnictwa Węglowego i do Szybu Maciej w Zabrzu, do Kopalni Ćwiczebnej Sztygarka w Dąbrowie Górniczej, czy na Wieżę wyciągową szybu Prezydent w Chorzowie.

Dla zainteresowanych piwowarstwem obowiązkowa będzie wycieczka do Muzeum Browaru Żywiec, do Tyskiego Browarium w Tychach i do Browaru Zamkowego w Cieszynie.

Miłośnicy oryginalnej architektury ucieszą się na wizytę na Osiedlach w Katowicach: Nikiszowcu i Giszowcu, Familokach w Czerwionce-Leszczynach i kolonii górniczej Ficinus w Rudzie Śląskiej.

Dla tych, co chcieli zostać strażakiem, idealne będzie Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach, dla niedoszłych hutników - Huta Szkła Zawiercie w Zawierciu, a Ci, którzy lubią poznawanie historii - do Radiostacji w Gliwicach - największej drewnianej wieży na świecie.

A i to nie są jeszcze wszystkie obiekty na szlaku. O pełnej liście przeczytasz na stronie internetowej Szlaku Zabytków Techniki.

My jesteśmy absolutnymi fanami tego najlepszego w Polsce industrialnego szlaku. Nie wszystkie atrakcje udało nam się jeszcze zobaczyć, ale do części z nich wracaliśmy wielokrotnie. Mamy nadzieję, że już wkrótce odkryjemy kolejne miejsca na szlaku.

Industriada 2017 - zwiedzaj obiekty ze Szlaku Zabytków Techniki

Do zwiedzenia Szlaku Zabytków Techniki zachęcamy Cię zawsze i przez cały rok. Ale już w czerwcu nadarza się wyjątkowa okazja. To Święto Szlaku Zabytków Techniki i największa impreza turystyki dziedzictwa przemysłowego w Polsce. W zeszłym roku, w 27 miastach województwa śląskiego, w prawie 400 imprezach wzięło udział prawie 100 tys. ludzi! My też. I zrobiliśmy relację. Tak samo jak dwa lata temu.

Poczytaj nasze relacje, pooglądaj filmy i zarezerwuj już dziś czas na weekend między 9 a 11 czerwca. Główne atrakcje dzieją się w sobotę, 10 czerwca 2017r. Organizatorzy zapewniają kupony na darmowe przejazdy kolejami, autobusami i tramwajami między atrakcjami w całym województwie śląskim!

W tym roku to ponad 500 wydarzeń w ciągu jednego dnia dla dzieciaków i dorosłych. Od rozrywkowych, teatralnych i sportowych, po zwiedzanie obiektów Szlaku Zabytków Techniki w nietypowych formułach. Na przykład dwa lata temu Kopalnię GUIDO zwiedzało się jak stację badawczą Karbonia w specjalnych kosmicznych skafandrach i w towarzystwie ufoludków grających w Pac-Mana. Tak, Industriada to szalona impreza. Zobacz zwiastun:

INDUSTRIADA 2017 - w rytmie maszyny
Fabryczne syreny, syk maszyn parowych, stukot pociągów - tegoroczna INDUSTRIADA jest zakręcona wokół dawnych mechanizmów i pełna industrialnego rytmu. Program festiwalu powstawał w rytmie maszyny, zatem świętujemy w jej takt, odwiedzamy zabytki, poznajemy przemysłowe atrakcje województwa śląskiego i pamiętamy o dobrej zabawie. INDUSTRIADA - święto Szlaku Zabytków Techniki.

Odkrywaj z nami województwo śląskie

Czy kogoś muszę jeszcze dodatkowo zachęcać do przyjazdu? Rezerwuj noclegi na Industriadę i zabierz się za zwiedzanie. Lub sprawdź na naszym blogu co jeszcze warto zobaczyć w pobliżu i przyjedź do śląskiego na dłużej:

Lubisz to? Daj znać w komentarzu i podaj dalej!

2 Komentarze

Zostaw po sobie ślad. Daj znać co o tym myślisz :)

Paula20 czerwca, 2018 18:49
Na początku byłam sceptycznie nastawiona do tego szlaku, ale po przeczytaniu wpisu uważam, że jest to pomysł na ciekawe wyjście rodzinne, gdzie można w sposób przyjemny czegoś się nauczyć.
OdpowiedzUsuń
Odpowiedzi

Dodaj komentarz