Warmiński Zodiak - 12 miast, które warto zobaczyć

Olsztyn, Lidzbark Warmiński, Frombork, Orneta, Pieniężno, Jeziorany, Dobre Miasto, Reszel, Barczewo, Bisztynek, Biskupiec i Braniewo. 12 miast Warmii. Warmiński zodiak. Zaskoczyło mnie, że na całej Warmii jest tylko dwanaście miast. Ze zdziwieniem stwierdziłam, że zobaczyliśmy wszystkie. Każde z nich ma coś innego do zaoferowania. I każde z nich skojarzyło nam się z innym znakiem zodiaku.



Dziś jest oczywiste, że największym i najważniejszym miastem na Warmii jest Olsztyn - stolica województwa - niczym król gwiazdozbioru - Lew. Ale nie zawsze tak było. Historia warmińskich miasteczek jest skomplikowana. Kiedyś największe było Braniewo. Dużą rolę odgrywała też Orneta. A jak to wygląda dzisiaj? I które miasto oraz dlaczego skojarzyło się nam z poszczególnymi znakami zodiaku? Ciekawa jestem, czy podzielasz nasz wybór, czy przypisałbyś miastom zupełnie inne znaki.


Naszą wycieczkę po miastach Warmii zacznijmy od południa regionu  - bo stamtąd poruszaliśmy się sukcesywnie na północ, wytyczając szlak naszej wędrówki. Towarzyszył nam duch Mikołaja Kopernika, kościoły z czerwonej cegły i bociany na dachu co drugiej chałupy. Z entuzjazmem odkrywaliśmy zabytki i historię każdego miasta i zastanawialiśmy się, co takiego może tu zainteresować turystę. Odpowiedź nie zawsze była oczywista.

1. Olsztyn - dominujący jak zodiakalny Lew

Olsztyn od razu skojarzył nam się z zodiakalnym Lwem. Nie musieliśmy się nawet zastanawiać. I to wcale nie dlatego, że to także znak, pod którym urodził się Maciej. Olsztyn to obecnie największe miasto na Warmii i dumna stolica województwa warmińsko-mazurskiego. Tak jak Lew dominuje wśród znaków zodiaku, tak Olsztyn dominuje wśród miast Warmii.

Olsztyn zachwycił nas swoim Starym Miastem, które pokazała nam Pani Ania Krawczyńska. Tu odkryliśmy średniowieczny układ starówki, w Muzeum Warmii i Mazur - historię plemion pruskich, którą opowiedział nam Pan Sebastian Mierzyński. Maciej zasłuchał się do tego stopnia, że zapomniał robić zdjęcia, a to do niego baaardzo niepodobne...

Olsztyński zamek do dziś zachował wyrysowane ręką Mikołaja Kopernika fragmenty słonecznej tablicy doświadczalnej na ścianie korytarza zamku. Prawie poczuliśmy tu jego obecność.

Pojechaliśmy też na chwilę nad Jezioro Ukiel, na miejską plażę, na której poczuliśmy się prawie jak nad morzem.

Warto tu przyjechać dla warmińskiej natury, malowniczych wiosek, sakralnych zabytków i sielskości - warmińskie tereny nie są skażone wielkim przemysłem. Mamy fantastyczne, czyste powietrze. To trzeba zobaczyć, dotknąć i... posmakować.
Edward Cyfus, regionalista i promotor gwary warmińskiej

2. Barczewo - zdecydowane jak zodiakalny Byk

Barczewo to według nas zodiakalny Byk. Zdecydowany, uparty i doprowadza swoje zamierzenia do końca. Takie mieliśmy wrażenie słuchając historii o starej synagodze, w której powstała galeria i o odnowionym parku oraz rynku, gdzie mieszkańcy i turyści mogą oglądać zabytkowe fundamenty i kilka pamiątek znalezionych w podziemiach.

O Barczewie mówi się, że to miasto mostów, bo jest ich tam aż 14. Ale dla nas Barczewo to przede wszystkim małe, klimatyczne miasteczko, z kościołami, Skarbcem Kultury Europejskiej, więzieniem, i szczerbami po budynkach zburzonych w końcówce wojny, nigdy już nie odbudowanych. To też dom Feliksa Nowowiejskiego z wystawą, na którą nie zaszliśmy. Miasto, z którego historia wygląda na każdym rogu. Wystarczy tylko dobry przewodnik jak Pan Wojciech Zenderowski i można ruszać na spacer. Tak jak my.

Na Warmię warto przyjechać dla ludzi, którzy mają bardzo dobre serca, są bardzo gościnni, gospodarni i chętnie wszystkich witają. Poza tym mamy tutaj cudne powietrze i taką piękną kulturę. Wszystkich serdecznie zawsze tu zapraszamy, zwłaszcza do Barczewa, do Galerii w Synagodze.
Krystyna Szter, Prezes Stowarzyszenia "Pojezierze"

3. Biskupiec - towarzyski jak zodiakalne Bliźnięta

Biskupiec znalazł nas na Facebooku i dowiedziawszy się, że będziemy na Warmii, zaprosił także do siebie. To dlatego pomyśleliśmy sobie, że chyba jest spod znaku Bliźniąt. Łatwo nawiązuje kontakty, jest ciekawski, towarzyski i gadatliwy. Zupełnie jak Pan Wiesław Borowski, który z tym miastem już zawsze będzie się nam kojarzył. On i jego wystawa aparatów fotograficznych tuż przy rynku w Biskupcu.

Kolekcja Pana Wiesława to podobno jedyna taka kolekcja w Polsce. Rozczuliłam się widząc starego poczciwego Fieda, którym robiłam pierwsze zdjęcia i uśmiałam się próbując zrobić zdjęcie aparatem-szminką. Pan Wiesław ma tam cudeńka. Kolekcja liczy już ponad 1400 aparatów i kamer i stale rośnie. Koniecznie zajedź do Biskupca zwiedzając Warmię!

Warto przyjechać na Warmię, bo tu jest pięknie. Mamy tu wspaniały klimat, można wypocząć nad warmińskimi jeziorami.
Ci którzy przyjeżdżają tu pierwszy raz, zawsze wracają.
Wiesław Borowski, kolekcjoner starych aparatów fotograficznych

4. Reszel - uporządkowany jak zodiakalna Panna

"Panny są chyba najbardziej zorganizowanymi ludźmi ze wszystkich znaków. Naczelnym ich hasłem jest obowiązek, porządek i organizacja." I dokładnie takie odnieśliśmy wrażenie, gdy przyjechaliśmy zwiedzać Reszel. Wszystko tu odnowione, poukładane, ładne. Widać rękę dobrego gospodarza. Nawet na wieży kościoła wycięto specjalną dziurę w siatce okalającej wieżyczkę, żeby turysta spragniony widoków mógł sobie zrobić zdjęcie pięknej panoramy miasta! Jeszcze nigdy nie widziałam, żeby ktoś tak oryginalnie zadbał o turystów!

W Reszlu jest zamek i kościół, na którego wieżę trzeba się wdrapać. Na zamku najbardziej podobała nam się piwnica - ciarki przechodzą po plecach, gdy człowiek sobie wyobrazi, co musieli przeżywać trzymani tam więźniowie. A w samej wieży mechanizm zegara, ciut młodszego od jego kolegi z Nowego na Kociewiu.

Poza tym Reszel ma ciekawą historię, bo jako jedno z niewielu miast na Warmii nie został zniszczony w czasie wojny - może stąd łatwiej mu utrzymać wspomniany porządek i dobrą organizację. Dziś pełen jest inicjatyw kulturalnych i należy do sieci Citta Slow - miasteczek, w których żyje się wolniej.

• Porównaj widok z wieży kościoła w Nowem i zobacz mechanizm zegara z 1912 roku!

Mam wrażenie, że jesteśmy postrzegani przez resztę Polski jak takie Bieszczady Północy.
Na Warmii jest dużo zielonego, cisza, spokój, fajne jedzenie i gdzie żyje się spokojnie. Warmia ma same plusy.
Artur Galicki, dyrektor ośrodka kultury w Reszlu

5. Bisztynek - odważny jak zodiakalny Skorpion

Długo zastanawialiśmy się, z jakim znakiem zodiaku kojarzy nam się Bisztynek. W końcu stwierdziliśmy, że to Skorpion. Skorpion wśród znaków zodiaku nie ma dobrej prasy, ale Skorpiony jako jedyne "odważnie zgłębiają tajemnice i poruszają kwestie, których inni się obawiają. Mają ogromną zdolność psychicznej regeneracji, dzięki której potrafią podnieść się po niepowodzeniach, które innych dawno by załamały." I dokładnie to zobaczyliśmy w Bisztynku.

Bisztynek i Pieniężno - te dwa miasta będą mi się ze sobą kojarzyć z powodu ich trudnej historii. My - mieszkańcy dużych miast - jesteśmy przyzwyczajeni do myśli, że Polska po II wojnie światowej, powstała niczym Feniks z Popiołów. Okazuje się, że nie cała. Są miejsca, gdzie starówki zniknęły z powierzchni ziemi i nigdy już ich nie odbudowano.

Idąc zielonym placem w Bisztynku nie dziw się, że centrum miasta porasta trawa i gdzieniegdzie wyrasta dom nie wiadomo skąd. Wiadomo. Wystarczy spojrzeć na stare zdjęcia. Choćby te, które pokazał nam nasz przewodnik - Pan Andrzej Grabowski. Zobaczysz je w informacji turystycznej. Wejdź tam i zapytaj o historię miasta. A potem idź i zobacz stojącą do dziś dumnie - soczyście czerwoną - Bramę Lidzbarską i przejdź się kawałek poza centrum, żeby zobaczyć Diabelski Kamień.

Warto przyjechać na Warmię, żeby poznać fajnych, przyjaznych ludzi i poznać historię, której pewnie nie znacie. A poza tym poza piękną architekturą, w lesie miejskim obok Bisztynka można znaleźć dziko rosnące storczyki i orchidee.
Andrzej Grabowski, pasjonat dziejów Bisztynka

6. Lidzbark Warmiński - towarzyski jak zodiakalny Strzelec

Lidzbark Warmiński to Strzelec. Nie mam co do tego wątpliwości. "Jest bardzo towarzyski i zacnemu gronu może poświęcić wiele czasu." Jedno i drugie to prawda. Doświadczyliśmy tego i w Oranżerii i na Zamku i na spływie kajakowym rzeką Łyną.

Podoba mi się nazwa tego miasta, bo w tym przypadku nie musisz się zastanawiać, czy jesteś na Warmii czy na Mazurach. Lidzbark to przede wszystkim dawna siedziba biskupów warmińskich, którzy woleli go od Fromborka. Piękny zamek wyglądał, jakby go ktoś przygotował na nasz przyjazd. To efekt ostatnich remontów. Najładniej wygląda z Wieży Zegarowej obecnego Hotelu Krasicki. Na krużgankach odkryto i wyeksponowano stare freski. W salach, wśród wystaw, poczujesz się jak dawny mieszkaniec tego zamku.

A kiedy zwiedzisz zamek, przejdź się kawałek do Oranżerii, gdzie z otwartymi ramionami powita Cię Izabela Treutle, albo umów się z Zenonem Ramatowskim na spływ kajakiem rzeką Łyną. Zenon obiecuje, że po trzygodzinnym spływie nie będziesz już taki sam. My niestety płynęliśmy tylko dwie godziny, bo tylko na tyle starczyło nam czasu...

Warmia to miejsce inne niż wszystkie. Historia tutaj jest wyjątkowa.
I można tu spotkać wyjątkowych ludzi.
Chciałbym, żeby Warmia się nie zmieniała.
Zenon Ramatowski, człowiek, który wypożyczając kajaki odmienia życie

7. Jeziorany - marzycielskie jak zodiakalne Ryby

Ludzie spod znaku Ryb to najwięksi wrażliwcy ze wszystkich znaków zodiaku. Tak jak ja. W życiu kierują się intuicją, a dużą rolę odgrywa też u nich sztuka i marzenia. Taką sztukę i wielkie marzenia odkryliśmy w Jezioranach. Dlatego naszym zdaniem, są one spod znaku Ryb.

Jeziorany są naprawdę niewielkie. Ale mają wszystko co trzeba - kościół, rynek, stare spichlerze i galerię Revita Warmia w samym centrum, którą prowadzi Marcelina Mikułowska z mężem. Napijesz się tam dobrej kawy, zobaczysz historyczne mapy regionu, kupisz ręcznie wykonane arcydzieła i posłuchasz o inicjatywach, które próbują ożywić to ciche miasteczko. A jeśli ciekawość zaprowadzi Cię w okolice Jezioran, poczujesz spokój i piękno Warmii i może natkniesz się na odrestaurowany, barokowy kościół, w którym msze odbywają się tylko dwa razy do roku. To propozycja dla koneserów.

Tu jest spokój i dzikość.
Tu są resztki starej kultury, którą bardzo podziwiam i bardzo lubię.
Ja to nazywam ekskluzywnym spokojem.
Marcelina Mikułowska, Fundacja Revita Warmia

8. Dobre Miasto - konsekwentne jak zodiakalny Koziorożec

Jakie są Koziorożce? "Krok po kroku cały czas pną się w górę. Nie liczą na mannę z nieba, lecz cel osiągają wytrwałą, nieraz ciężką pracą. Zwolnienie tempa następuje dopiero z chwilą osiągnięcia założonego celu. W działaniu cechuje je duża konsekwencja, zdecydowanie, żelazna wola i upór." To, co zrobili w Dobrym Mieście jego gospodarze i mieszkańcy sprawiło, że pomyśleliśmy sobie o nim właśnie jako o zodiakalnym Koziorożcu.

Nazwa zobowiązuje. Dlatego w Dobrym Mieście dużo rzeczy robią dobrze. Od nas dostają dużego plusa za atrakcję, która nas zaskoczyła. A o to nie jest łatwo. W samym centrum miasta stoi skansen, w którym są wystawy dawnych warsztatów rzemieślniczych. Wejdziesz tam do szewca i krawca, do zakładu fotograficznego, piekarza i fryzjera. Na piętrze zakładu szewca jest wystawa nawiązująca do wojsk napoleońskich, które kiedyś tędy maszerowały i walczyły. W mieście działa Grupa Rekonstrukcyjna GuttStadt - Pan Mariusz okrutnie mnie wystraszył, gdy okazało się, że nie jest eksponatem. Jest tu też wystawa ceramiki, którą projektuje Pani Beata, nasza przewodniczka po skansenie.
To, co Maćkowi w Dobrym Mieście podobało się najbardziej, to oczywiście dobre lody od Maziuka. Pani Ania Pogorzelska, nasza przewodniczka po mieście, wiedziała dokąd nas zaprowadzić. Z kolei burmistrz miasta, Pan Stanisław Trzaskowski, rzucił więcej światła na ideę Citta Slow i tego, czym ona jest dla takich miejsc jak Dobre Miasto. To były bardzo ciekawe spotkania.

9. Orneta - artystyczna dusza jak zodiakalna Waga

Orneta, jak Waga, dąży do równowagi. Dziś straciła palmę pierwszeństwa na rzecz Olsztyna i Lidzbarka Warmińskiego, ale nie ma wątpliwości, że treścią jej funkcjonowania jest rytm i harmonia. Orneta to urocze miasto z artystyczną duszą. Jak u Wagi poczucie piękna i talenty artystyczne dają jej duże szanse twórcze. Chce się podobać i wykazuje dużą inicjatywę w tym kierunku. Najlepszym tego przykładem są wystawy artystyczne i płyta z warmińskimi nagraniami, która powstała w miejscowym MDK - Warmia Folk.

W Ornecie spotkało nas kolejne zaskoczenie. I nie chodzi tu tylko o piękny i dominujący ratusz w centrum rynku, podziemia tego ratusza z wystawą, najstarszy działający dzwon na Warmii, kościół z cegły czy odnowione kamienice. Może i Orneta nie ma zamku, ale ma bardzo kreatywnych mieszkańców, takich jak nasza przewodniczka po mieście - Pani Iwona Dombek-Rybczyńska, i przyjaciół, którzy robią takie rzeczy jak wystawa prac Pablo Picasso. Oryginały. Grafiki. Z prywatnej kolekcji. To dopiero historia - trzeba jechać do Ornety, żeby zobaczyć Picasso. Wystawa czasowa już zeszła z afisza, ale warto śledzić, co następnie w Ornecie wymyślą. I przyjechać, żeby zobaczyć to urocze, małe miasteczko.

10. Pieniężno - sentymentalne jak zodiakalny Rak

Pieniężno nazwaliśmy zodiakalnym Rakiem. Raki prowadzą swoje gospodarstwa domowe w sposób przemyślany i oszczędny, a bywa, że gromadzą przedmioty z pozoru bezużyteczne, ze względu na ich wartość sentymentalną i związane z nimi wspomnienia. Podejrzewam, że w innym mieście już dawno zburzono by zabytkowy zamek czy ratusz, które nie spełniają już swojej funkcji. Ale nie w Pieniężnie. Dodatkowo Raki są niezwykle wrażliwe i bywają nieśmiałe. Tak jak Pieniężno.

Nie poznalibyśmy prawdziwej historii Pieniężna, gdyby nie Zofia Gałczyńska. To dzięki niej poczuliśmy, o co w tym miejscu tak naprawdę chodzi. Zwiedzanie warto zacząć od tablicy z postacią Seweryna Pieniężnego, która zaczyna się tak: "Chociaż Pieniężny nie miał z Pieniężnem nic wspólnego, to właśnie od jego nazwiska pochodzi współczesna nazwa naszego miasta. Zastała nadana na jego cześć w 1947r.". Żeby poznać resztę tej historii, musisz jechać do Pieniężna.

To nieprawda, że warto tam zobaczyć tylko Muzeum Misyjno-Etnograficzne. My z braku czasu akurat pominęliśmy to miejsce, choć z ciekawości pojechaliśmy je zobaczyć z zewnątrz. Skupiliśmy się za to na historii miasta. Na starówce, której nie ma, samotnie stojącej wieży kościoła ewangelicznego, odbudowanym i pozostawionym ratuszu, kościele św. św. Piotra i Pawła i przylegającym do niego, zniszczonym zamku oraz najwyższym w Polsce działającym moście kolejowym nad Czarcim Jarem.

Warmia jest wyjątkowa. Ma wyjątkową architekturę i legendy. Ma wyjątkowe miejsca, które warto odwiedzić. Jest inna niż reszta Polski. Wszędzie tu można spotkać odrębność kulturową np. kapliczki, kościoły, krzyże...
Zofia Gałczyńska, Urząd Miejski w Pieniężnie

11. Braniewo - pierwsze jak zodiakalny Baran

W przypadku Braniewa wybór znaku zodiaku był prosty. To oczywiście Baran. Dlaczego? Bo to pierwszy znak zodiaku. Tak jak Braniewo, które było pierwszym miastem na Warmii.

Braniewa oficjalnie nie mieliśmy w planach, ale i tak tam pojechaliśmy. Jak moglibyśmy zwiedzać warmiński zodiak bez Braniewa? Pierwszy szok - Bazylika Mniejsza pw. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej i zdjęcia w bocznym wejściu do świątyni. Jak było, a jak jest. Kościół odbudowany praktycznie ze zgliszczy.

Po drugiej stronie ulicy łagodne zejście prowadzące do odrestaurowanego amfiteatru pod basztami otaczającymi Dawne Kolegium Jezuickie. W oknie nieczynnego już o tej porze IT zobaczyliśmy mapkę i postanowiliśmy pójść turystycznym szlakiem.

I tak dotarliśmy do Kościoła pw. Św. Antoniego i ukraińskiej cerkwii greckokatolickiej pw. Świętej Trójcy. Zobaczyliśmy Wieżę Bramną i Klasztor Św. Katarzyny, Urząd Miasta i Dworzec Kolejowy, a na koniec pojechaliśmy jeszcze zobaczyć Sanktuarium pw. Krzyża Świętego z cudownym obrazem Trójcy Świętej. Na końcu złapał nas deszcz, więc poszliśmy do Biedronki. Ale to już osobna historia.

12. Frombork - uduchowiony jak zodiakalny Wodnik

Wybór znaku zodiaku dla Fromborka nasunął się sam i był oczywisty! To znak, który "patronuje osobom najbardziej uduchowionym. Przez całe życie szuka właściwych dla siebie zasad postępowania. Jego umysł jest w ciągłym ruchu. Trapią go nie rozpoznane jeszcze zjawiska przyrodnicze. Lubi rozwiązywać zagadki i przejawia dużą fascynację parapsychologią. Osoby spod tego znaku są doskonałymi wynalazcami, racjonalizatorami i prekursorami nowych rozwiązań. W znacznym stopniu przyczyniły się do postępu cywilizacyjnego." Czy mogliśmy wybrać lepszy znak zodiaku dla miasta, które jest związane z wielkim astronomem Mikołajem Kopernikiem? Frombork to wykapany Wodnik!

Jakie to szczęście, że do Fromborka przyjechaliśmy tu na koniec naszej wycieczki po regionie. Nie mogliśmy trafić na lepszego przewodnika. Pan Tadeusz Kochański - jak sama nazwa wskazuje - po prostu kocha to miasto. Zna tu chyba każdego, i tych aktualnie żyjących i tych, co odeszli dawno przed nami. To tu, dzięki Panu Tadeuszowi, odkryliśmy tajemnice Szlaku Kopernikowskiego. Dowiedzieliśmy się, dlaczego Mikołaj Kopernik nie prowadził obserwacji na Wieży Kopernika, jaką funkcję pełnił w kapitule, gdzie został pochowany i o co chodzi z wahadłem Foucaulta.

Frombork to temat na osobną historię, dlatego przewodnik po tym klimatycznym mieście już się tworzy. Ważne, abyś zapamiętał, że we Fromborku nie ma zamku, tylko Wzgórze Katedralne z główną katedrą biskupów warmińskich, że tuż obok jest Wieża Wodna, z której rozpościera się fenomenalny widok na Zalew Wiślany, a w drodze na taras widokowy możesz usiąść w wieży na kawę. Wiedz, że w zeszłym roku wyremontowano tu port i rynek, na którym Kopernik siedzi na ławce. O kolejnych miejscach poczytasz w naszym przewodniku.

Zapisz się na newsletter żeby mieć pewność, że dotrze do Ciebie informacja o nowym przewodniku!

Przyjechałem kiedyś na Warmię i tu zostałem. To miejsce jest wyjątkowe.
Obecny jest tu wszędzie Mikołaj Kopernik. Poza tym my, ludzie mieszkający na Warmii, chętnie przyjmujemy gości.
Tadeusz Kochański, przewodnik po Fromborku

A ponadto....

Dwanaście miast Warmii to oczywiście tylko fragment tego, czym jest Warmia i jak my ją odebraliśmy. Dla nas Warmia to przede wszystkim wspaniali ludzie, przyroda, spokój i piękne krajobrazy. To historia Prusów i biskupów warmińskich. To czerwona cegła i zielone łąki. To bociany i żurawie chodzące po polach. To przydrożne kapliczki, które odróżniają ją od Mazur. To sanktuaria w Gietrzwałdzie, Krośnie, Głotowie, Chwalęcinie. To kalwarie. To warmińska gwara wpisana na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Warmia to emocje, które wypełniły nasze głowy i serca. Przelanie ich na tekst będzie bardzo trudne. Ale się postaramy. Na Warmię musisz pojechać i po prostu ją poczuć. My możemy Ci w tym tylko pomóc. 

PS. W doborze znaków zodiaku do miast Warmii pomogła nam strona Krystiana, a pomysł na porównanie miast do znaków zodiaku zaczerpnęliśmy z rozmów z mieszkańcami i e-przewodnika "Warmiński Zodiak" Stowarzyszenia Dom Warmiński.

Podaj dalej

Podoba Ci się nasz przewodnik po warmińskich miastach? Poczytaj inne relacje z Warmii:

• 3 kolory Warmii - najpiękniejsze zdjęcia z regionu
• Relacja na żywo - galeria zdjęć z Warmii na Facebooku
• Wiemy już co warto zobaczyć na Warmii

Promujmy razem Warmię. Polub nas i udostępnij nasz przewodnik po miastach Warmii na Facebooku :)

Warmiński Zodiak - 12 miast, które warto zobaczyć

Oto 12 powodów, dla których warto przyjechać na Warmię: 12 warmińskich miast, 12 historii, 150+ zdjęć, wypowiedzi mieszkańców i mnóstwo ciekawostek.

Poczytaj jeszcze: