Gdybym spytał Was o główne turystyczne symbole Gdańska, to pewnie od razu pomyślicie o Neptunie. Zdjęcie przy Fontannie to marzenie każdego turysty odwiedzającego Gdańsk. W sezonie jest ona szczelnie otoczona - z jednej strony przez grupki turystów, a z drugiej przez wszechobecne gołębie polujące na podrzucane kawałki drożdżówek.
Ten cały zgiełk, gwar i obawa przed zepsuciem komuś tego wyjątkowego zdjęcia spowodował, że fontannę omijałem szerokim łukiem. Nigdy nie pomyślałem, żeby podejść bliżej i przyjrzeć się zdobieniom i figurom otaczającym Neptuna. Któregoś dnia odwiedziłem Neptuna o trzeciej nad ranem. Czekając z aparatem na wschód słońca, w ciszy i spokoju podszedłem do Króla Mórz. Dostrzegłem otaczające go figury pół-ludzi, pół-zwierząt, morskich stworzeń i licznych odwołań do Gdańska.
Po powrocie do domu, chciałem dowiedzieć się czegoś więcej o moich odkryciach. O pomoc zwróciłem się do zaprzyjaźnionej, licencjonowanej przewodniczki po Gdańsku - Joanny Kruszewskiej, która zgodziła się podczas krótkiej rozmowy wyjawić legendy i tajemnice Fontanny Neptuna i opowiedzieć o towarzyszach Neptuna.
Maciej Marczewski : Cześć Joanno. Pamiętam nasz spacer po Gdańsku, podczas którego pokazywałaś nam mało znane miejsca w okolicach Głównego Miasta. W niektórych z tych miejsc byliśmy wtedy pierwszy raz, a niektórych nie zauważaliśmy podczas samodzielnych przechadzek po Gdańsku. Przypomniałem sobie o naszym spacerze, gdy przyjrzałem się bliżej Fontannie Neptuna. Większość turystów i gdańszczan przechodzi na co dzień koło Neptuna, ale chyba widzą tam tylko sylwetkę Króla Mórz?
Joanna Kruszewska: Witaj Maćku, tak, to prawda że turyści i mieszkańcy Gdańska głównie zauważają postać Neptuna. Nic dziwnego – w końcu ma 2 metry wysokości i waży ponad 650kg. Ciężko byłoby go nie zauważyć. Warto poświęcić kilka chwil by przyjrzeć mu się z bliska, ale także by obejrzeć ciekawe postaci, które go otaczają.
Do jego towarzyszy za chwilę dojdziemy. Ale najpierw opowiedz jak doszło do postawienia Neptuna na głównym deptaku Gdańska.
Pomysłodawcą Fontanny Neptuna był burmistrz gdański Bartłomiej Schachmann, który miał wizję by był to najwspanialszy posąg na całym wybrzeżu Bałtyku. Miał on na celu pokazać więź Gdańska z morzem. Dlatego zaprosił do jego wykonania znamienitych mistrzów z Europy.
Abraham van den Blocke dostał zlecenie na "studnie rurową"- czyli pipenborn.Wykonał czaszę, która jest największym i najbardziej okazałym elementem fontanny. Zrobił ją ze specjalnego, czarno-niebieskiego belgijskiego marmuru, a trzon z tufu. Sam posąg Neptuna odlał z kolei mistrz Peter Husen w ludwisarni miejskiej Gerta Benningka w latach 1614-1615. Natomiast ostateczny szlif figurze Neptuna nadał Ottmar Wettner w 1615 roku.
Niestety, wojny ze Szwecją spowodowały przeciągnięcie się prac związanych z instalacją pomnika. W tym czasie elementy fontanny przechowywano w Wielkiej Zbrojowni. Dopiero w roku 1633 Reinhold de Clerk wymurował fundament i 9 października próbnie przepuszczono wodę wewnątrz fontanny.
Rok później otoczono monument kutą kratą projektu Johanna Rogge, na której w XVIII wieku dodano orły polskie oraz herby miasta.
Czyli już w XVII wieku spod stóp Neptuna tryskała woda?
Tryskała, ale bardzo krótko. Zasilenie fontanny wodą było dużym problemem. Początkowo dostarczano ją wiadrami do zbiorników umieszczonych na dachach Dworu Artusa i Ratusza Głównego Miasta. Zbierano również wodę deszczową. Umożliwiało to okresowe włączanie fontanny.
W XVIII wieku była ona czynna trzy razy w tygodniu – w niedzielę między 11 a 12 oraz we wtorki i czwartki od 12 do 13. Dopiero w XIX wieku Fontanna doczekała się podłączenia do wodociągów miejskich i woda mogła już płynąć w niej na dobre. I tak jest zasilana do dziś...
Podobno nie tylko woda tryskała z Fontanny…
Krążą legendy, że gdańscy mieszczanie byli tak bogaci, że „na szczęście” wrzucali do fontanny złote monety. Neptun tak się zdenerwował zaśmiecaniem mu basenu, że rozłupał trójzębem guldeny na złote płatki. Król Mórz zamienił też wodę w wódkę i w ten sposób gdańszczanie zyskali swój ulubiony trunek - likier „Goldwasser” - Złotą Wodę.
Według innej legendy raz na sto lat zdobiące szczyty gdańskich kamienic żółwie, lwy, orły i inne stworzenia ożywały. Tylko w jedną noc mogły zakosztować ruchu i potraw. Odbywał się wtedy bal tych zwierząt. Biesiadzie przewodził sam Neptun, który schodził z postumentu na tę wyjątkową okazję.
Biesiadowanie przy złotej wodzie… niezły imprezowicz był z tego Neptuna!
Można tak powiedzieć. Choć z drugiej strony przeczy temu jego wygląd. Jego głowa powstała na wzór głowy Marka Aureliusza – znanego stoika, filozofa na tronie, który prowadził skromne, spokojne życie i uważał, że nie należy dążyć do rozkoszy, sławy, czy bogactwa.
Poza tym, tak jak inne rzeźby antyczne, nasz Król Mórz jest całkiem nagi. By nie wywoływać zgorszenia wśród bogobojnych protestantów, postanowiono zakryć jego przyrodzenie ogonem - płetwą konia morskiego, przez wielu myloną z „figowym listkiem”.
Słyszałem, że ta płetwa często znikała z pomnika…
Tak, płetwa zakrywająca przyrodzenie Boga Mórz wielokrotnie była kradziona. Pan Wacław Rosnowski, konserwator zabytków, opowiadał, że po raz pierwszy skradziono ją na początku lat 80. Mocowana była na pojedynczej śrubie, więc można było ją bardzo łatwo zdjąć.
W końcu udało się zaradzić kradzieżom wykonując odlewy z bardzo delikatnego tworzywa, które rozlatywało się w rękach. Dzięki temu po zerwaniu z „listka” niewiele pozostawało. To zakończyło falę kradzieży.
Wiemy, że w trakcie sezonu ciężko jest zbliżyć się do Neptuna, a co dopiero zwrócić uwagę na detale, zdobienia i figury otaczające fontannę. A szkoda, bo przypatrując się samemu cokołowi można dostrzec wyjątkowe ludzkie i morskie postaci.
I to właśnie figurom z najbliższego otoczenia Neptuna poświęcona będzie kolejna rozmowa Kasi z Joanną.
Często prosisz nas o polecenie najlepszego miejsca na nocleg. To trudne - standard noclegów szybko się zmienia, a i każdy ma inne oczekiwania. My zwykle wybieramy agroturystyki, prywatne pokoje, a ostatnio także apartamenty w prywatnych mieszkaniach. Sami od wielu lat korzystamy z serwisu rezerwacyjnego Booking, sugerując się opiniami innych użytkowników. Ten serwis stał się dla nas tak pomocny, że przystąpiliśmy do jego programu partnerskiego. Teraz kiedy zamawiasz nocleg przez Booking i zrobisz to przez nasz link polecający, to serwis przekaże nam prowizję od każdego opłaconego przez Ciebie noclegu. Będzie nam ogromnie miło, jeśli będziesz korzystać z naszego linku polecającego za każdym razem, gdy rezerwujesz nocleg. W ten sposób bardzo pomożesz Fundacji Ruszaj w Drogę! i przyczynisz się do promowania turystyki w Polsce.
Ten cały zgiełk, gwar i obawa przed zepsuciem komuś tego wyjątkowego zdjęcia spowodował, że fontannę omijałem szerokim łukiem. Nigdy nie pomyślałem, żeby podejść bliżej i przyjrzeć się zdobieniom i figurom otaczającym Neptuna. Któregoś dnia odwiedziłem Neptuna o trzeciej nad ranem. Czekając z aparatem na wschód słońca, w ciszy i spokoju podszedłem do Króla Mórz. Dostrzegłem otaczające go figury pół-ludzi, pół-zwierząt, morskich stworzeń i licznych odwołań do Gdańska.
Po powrocie do domu, chciałem dowiedzieć się czegoś więcej o moich odkryciach. O pomoc zwróciłem się do zaprzyjaźnionej, licencjonowanej przewodniczki po Gdańsku - Joanny Kruszewskiej, która zgodziła się podczas krótkiej rozmowy wyjawić legendy i tajemnice Fontanny Neptuna i opowiedzieć o towarzyszach Neptuna.
Maciej Marczewski : Cześć Joanno. Pamiętam nasz spacer po Gdańsku, podczas którego pokazywałaś nam mało znane miejsca w okolicach Głównego Miasta. W niektórych z tych miejsc byliśmy wtedy pierwszy raz, a niektórych nie zauważaliśmy podczas samodzielnych przechadzek po Gdańsku. Przypomniałem sobie o naszym spacerze, gdy przyjrzałem się bliżej Fontannie Neptuna. Większość turystów i gdańszczan przechodzi na co dzień koło Neptuna, ale chyba widzą tam tylko sylwetkę Króla Mórz?
Joanna Kruszewska: Witaj Maćku, tak, to prawda że turyści i mieszkańcy Gdańska głównie zauważają postać Neptuna. Nic dziwnego – w końcu ma 2 metry wysokości i waży ponad 650kg. Ciężko byłoby go nie zauważyć. Warto poświęcić kilka chwil by przyjrzeć mu się z bliska, ale także by obejrzeć ciekawe postaci, które go otaczają.
Pomysłodawcą Fontanny Neptuna był burmistrz gdański Bartłomiej Schachmann, który miał wizję by był to najwspanialszy posąg na całym wybrzeżu Bałtyku. Miał on na celu pokazać więź Gdańska z morzem. Dlatego zaprosił do jego wykonania znamienitych mistrzów z Europy.
Abraham van den Blocke dostał zlecenie na "studnie rurową"- czyli pipenborn.Wykonał czaszę, która jest największym i najbardziej okazałym elementem fontanny. Zrobił ją ze specjalnego, czarno-niebieskiego belgijskiego marmuru, a trzon z tufu. Sam posąg Neptuna odlał z kolei mistrz Peter Husen w ludwisarni miejskiej Gerta Benningka w latach 1614-1615. Natomiast ostateczny szlif figurze Neptuna nadał Ottmar Wettner w 1615 roku.
Niestety, wojny ze Szwecją spowodowały przeciągnięcie się prac związanych z instalacją pomnika. W tym czasie elementy fontanny przechowywano w Wielkiej Zbrojowni. Dopiero w roku 1633 Reinhold de Clerk wymurował fundament i 9 października próbnie przepuszczono wodę wewnątrz fontanny.
Rok później otoczono monument kutą kratą projektu Johanna Rogge, na której w XVIII wieku dodano orły polskie oraz herby miasta.
Czyli już w XVII wieku spod stóp Neptuna tryskała woda?
Tryskała, ale bardzo krótko. Zasilenie fontanny wodą było dużym problemem. Początkowo dostarczano ją wiadrami do zbiorników umieszczonych na dachach Dworu Artusa i Ratusza Głównego Miasta. Zbierano również wodę deszczową. Umożliwiało to okresowe włączanie fontanny.
W XVIII wieku była ona czynna trzy razy w tygodniu – w niedzielę między 11 a 12 oraz we wtorki i czwartki od 12 do 13. Dopiero w XIX wieku Fontanna doczekała się podłączenia do wodociągów miejskich i woda mogła już płynąć w niej na dobre. I tak jest zasilana do dziś...
Krążą legendy, że gdańscy mieszczanie byli tak bogaci, że „na szczęście” wrzucali do fontanny złote monety. Neptun tak się zdenerwował zaśmiecaniem mu basenu, że rozłupał trójzębem guldeny na złote płatki. Król Mórz zamienił też wodę w wódkę i w ten sposób gdańszczanie zyskali swój ulubiony trunek - likier „Goldwasser” - Złotą Wodę.
Według innej legendy raz na sto lat zdobiące szczyty gdańskich kamienic żółwie, lwy, orły i inne stworzenia ożywały. Tylko w jedną noc mogły zakosztować ruchu i potraw. Odbywał się wtedy bal tych zwierząt. Biesiadzie przewodził sam Neptun, który schodził z postumentu na tę wyjątkową okazję.
Biesiadowanie przy złotej wodzie… niezły imprezowicz był z tego Neptuna!
Można tak powiedzieć. Choć z drugiej strony przeczy temu jego wygląd. Jego głowa powstała na wzór głowy Marka Aureliusza – znanego stoika, filozofa na tronie, który prowadził skromne, spokojne życie i uważał, że nie należy dążyć do rozkoszy, sławy, czy bogactwa.
Poza tym, tak jak inne rzeźby antyczne, nasz Król Mórz jest całkiem nagi. By nie wywoływać zgorszenia wśród bogobojnych protestantów, postanowiono zakryć jego przyrodzenie ogonem - płetwą konia morskiego, przez wielu myloną z „figowym listkiem”.
Słyszałem, że ta płetwa często znikała z pomnika…
Tak, płetwa zakrywająca przyrodzenie Boga Mórz wielokrotnie była kradziona. Pan Wacław Rosnowski, konserwator zabytków, opowiadał, że po raz pierwszy skradziono ją na początku lat 80. Mocowana była na pojedynczej śrubie, więc można było ją bardzo łatwo zdjąć.
W końcu udało się zaradzić kradzieżom wykonując odlewy z bardzo delikatnego tworzywa, które rozlatywało się w rękach. Dzięki temu po zerwaniu z „listka” niewiele pozostawało. To zakończyło falę kradzieży.
Wiemy, że w trakcie sezonu ciężko jest zbliżyć się do Neptuna, a co dopiero zwrócić uwagę na detale, zdobienia i figury otaczające fontannę. A szkoda, bo przypatrując się samemu cokołowi można dostrzec wyjątkowe ludzkie i morskie postaci.
Gdzie nocować w Gdańsku?
Często prosisz nas o polecenie najlepszego miejsca na nocleg. To trudne - standard noclegów szybko się zmienia, a i każdy ma inne oczekiwania. My zwykle wybieramy agroturystyki, prywatne pokoje, a ostatnio także apartamenty w prywatnych mieszkaniach. Sami od wielu lat korzystamy z serwisu rezerwacyjnego Booking, sugerując się opiniami innych użytkowników. Ten serwis stał się dla nas tak pomocny, że przystąpiliśmy do jego programu partnerskiego. Teraz kiedy zamawiasz nocleg przez Booking i zrobisz to przez nasz link polecający, to serwis przekaże nam prowizję od każdego opłaconego przez Ciebie noclegu. Będzie nam ogromnie miło, jeśli będziesz korzystać z naszego linku polecającego za każdym razem, gdy rezerwujesz nocleg. W ten sposób bardzo pomożesz Fundacji Ruszaj w Drogę! i przyczynisz się do promowania turystyki w Polsce.
Bardzo podoba mi się taka narracja i tyle ciekawostek! Czekam z niecierpliwością.
OdpowiedzUsuńogromnie się cieszymy :) już za moment, już za chwilę :)
UsuńNiewiarygodne, że tyle razy przechodziłam koło Neptuna i nie miałam jeszcze okazji poznać historii gdańskiego Króla Mórz. Ale teraz jestem mądrzejsza o te przedstawione informacje i pewnie następnym razem spojrzę na ten pomnik pod trochę innym kątem.
OdpowiedzUsuńNika.Jula - nie Ty jedna :) my przechodziliśmy koło niego wiele razy. dopiero Maciej chodząc po Głównym Mieście o trzeciej nad ranem ją "zauważył" :) może dlatego, że nie zasłaniali jej turyści :) pozdrawiam!
UsuńMam zdjęcia Neptuna z lat 60-tych robione aparatem CMEHA-8,czarno-białe.
OdpowiedzUsuńDla nas największą atrakcją był w tamtych czasach Jarmark Dominikański i występy grup bitowych w małej muszli koncertowej -Sopot Wyścigi.
Pozdrawiam:)
w takim razie trochę się pozmieniało. nas na przykład Jarmark Dominika w ogóle już nie urzeka. w sumie nawet ciężko dociec dlaczego. może dlatego, że to samo co co roku? henryk, czy Twoje zdjęcia Neptuna można gdzieś pooglądać?
UsuńCo myślisz o tym skakaniu przez Neptuna,dla mnie to chory pomysł.
UsuńNeptunowi to się też nie spodobało:))A to nie koniec,zobaczysz jakie będą w tym roku sztormy:)
Zawsze wędrowałem z kolegą.Dla nas"wieśniaków"Trójmiasto to była
atrakcja na wiele dni.Zwiedzanie,opalanie na Polance Redłowskiej.Kursowaliśmy Koleją Trójmiejską między Tczewem a Władysławowem przez dwa tygodnie.Wszędzie czepiali się nas ormowcy,bo mieliśmy bardzo długie włosy i ubieraliśmy jak hipisi,przeszkadzało im to.
Mam wszystkie stare filmy z lat 60-tych,ale już nie chcą z nich robić zdjęć-szkoda.A aparat Smiena jeszcze mam i jest sprawny.
Do starych zdjęć"papierowych"już dawno nie zaglądałem,trzeba zrobić remanent.
:)
jak mówi stare polskie przysłowie: gdyby kózka nie skakała... chociaż dla tego śmiałka to pewnie niezbyt zabawne. nie wiem. nie kręcą mnie rzeczy związane z aż taką adrenaliną. nie rozumiem ich. może gdybym osobiście z kimś takim pogadała łatwiej byłoby mi zrozumieć.
Usuńoj nie strasz z tymi sztormami... lepiej zdigitalizuj swoje "papierowe" zdjęcia i udostępnij dla pasjonatów :) jestem pewna, że w szufladzie trzymasz prawdziwe skarby :) remanent obowiązkowy!
Bardzo ciekawy post :-) Teraz już wiem cos więcej o obfotografowanym w zeszłym roku pomniku :-) Pozdrawiam
OdpowiedzUsuńcieszymy się, że mogliśmy pomóc :) pozdrawiamy!
Usuńfajne :)
OdpowiedzUsuńTak trzymać - Joanna to świetny przewodnik. Gdybym była turystą - sama bym Ją sobie wynajęła na cały dzień, bo lubię Ją słuchać :)
bez dwóch zdań. i zna takie miejsca...
UsuńPrawdopodobnie Neptun był złoty (tzn był koloru złotego ) taka mała ciekawostka .
OdpowiedzUsuńNEPTUN !! to mój kochanek ;)mając 10 lat zachochałam się w nim -wierny !!!!zawsze na mnie czeka w tym samym miejscu
OdpowiedzUsuńjak tylko odwiedzam Gdańsk -pierwsze co - witam się z Neptunem )a teraz mam 57 lat po walce z rakiem i kto na mnie
czeka ??? NEPTUN !!!